Auteur: Hans Hollestelle
Op 17 december 1942 werd rond 20:30 uur de Lancaster Mk.I van Lorne McBurney (21 jaar), een Canadese piloot bij de Britse Royal Air Force (RAF), uit de lucht geschoten door de nachtjager van de Duitse Luftwaffe piloot Helmut Lent van Nacht Jager Gruppe 1 (NJG1) in zijn Messerschmitt Bf-110.
De nog splinternieuwe (7 vlieguren) viermotorige Lancaster Mk.I (ED333 – OF-B) van het 97e Squadron van de Royal Air Force (RAF) was aan het eind van de middag opgestegen van vliegveld Woodhall Spa in Lincolnshire, Engeland voor een nachtmissie naar Neustadt am Rübenberge in Duitsland, langs de belangrijke spoorwegverbinding tussen Hannover en Bremen.
Op de terugweg naar Engeland werd de Lancaster van piloot McBurney opgewacht door Duitse nachtjagers die vlogen vanaf Fliegerhorst Leeuwarden. De Duitse luchtverdediging had twee kansen om vliegtuigen die uit Engeland kwamen te onderscheppen. Liefst op de heenweg omdat ze dan hun bommenlast nog aan boord hadden en nog geen schade hadden kunnen toebrengen. Er kwam een tweede kans als de geallieerde toestellen terug naar Engeland vlogen na hun missie.
Hauptmann Helmut Lent
De Duitse nachtjagerpiloot Helmut Lent had een productieve dag. Voordat hij de Lancaster van Lorne McBurney uit de lucht schoot, had hij een kwartier daarvoor de Lancaster ED355 van piloot J.G. Dening neergeschoten boven Friesland bij Balk. Dat vliegtuig was eveneens splinternieuw (4 vlieguren). Ook van dat toestel kwamen alle bemanningsleden om het leven. Het totaal aan overwinningen stond voor Helmut Lent na deze dag op 56 [zie ook: De Wellington van piloot ‘Reg’ Airy, red.].
Helmut Lent was een ervaren nachtjager die een totaal van 110 overwinningen op zijn naam had staan toen hij twee jaar later op 7 oktober 1944 zelf om het leven kwam. Tijdens een landing op het vliegveld van Paderborn viel één van zijn motoren stil waardoor het vliegtuig scheef trok en tegen hoogspanningsleidingen aan vloog. Alle vier de inzittenden raakten zwaar gewond en bezweken later aan hun verwondingen. Helmut Lent kreeg een staatsbegrafenis met een toespraak van Reichsmarshall Hermann Göring.
De Lancaster van de Canadese piloot Lorne McBurney die op 17 december 1942 door Helmut Lent werd aangevallen, raakte in een onhoudbare duikvlucht. Het toestel sloeg op 4 kilometer afstand van Urk diep in de blubber van de nog droogvallende Noordoostpolder op Kavel E-14, langs de huidige Karel Doormanweg. Alle zeven bemanningsleden kwamen hierbij om het leven. Het toestel sloeg zo diep in de bodem dat er maar 4 van de 7 bemanningsleden konden worden teruggevonden. De lichamen werden overgebracht naar Amsterdam en daar begraven op begraafplaats de Nieuwe Ooster. Daar zijn in de oorlog tientallen vliegeniers begraven.
Pas in 1949 werd de Lancaster van McBurney geborgen. Tijdens de berging werden de lijken aangetroffen van piloot McBurney, bommenrichter Stanley Mattoon en staartschutter Chester Trudell. Zij werden op de begraafplaats in Oud Leusden, bij Amersfoort ter aarde besteld.
Op kavel E-14 is nooit een boerderij gebouwd. De wrakstukken van de Lancaster lagen in de weg en men voelde er niet veel voor om een boerderij te bouwen bovenop een oorlogsgraf. Daarom zijn op de naburige kavel E-13 twee boerderijen gebouwd.
De bemanning
Piloot Flight Officer Samuel Lorne McBurney – Royal Canadian Air Force (RCAF)
Waarnemer Warrant Officer Leonard Everett Thorneycroft – Royal Canadian Air Force (RCAF)
Radio Operator/Boordschutter Sergeant William Henry Paul Kelleher – Royal Air Force (RAF)
Flight Engineer Sergeant James Izatt – Royal Air Force (RAF)
Bommenrichter Flight Sergeant Stanley Finace Mattoon – Royal Canadian Air Force (RCAF)
Bovenschutter Sergeant Glyn Bull – Royal Air Force (RAF)
Staartschutter Warrant Officer Chester Charles Trudell – Royal Canadian Air Force (RCAF)
Monument
De uitbreiding van Urk leidt in 2025 inmiddels tot aan de Karel Doormanweg. De Gemeenteraad van Urk heeft besloten dat de nieuw aan te leggen rotonde in de uitbreidingswijk van Urk een monument zal krijgen ter nagedachtenis aan de Canadese piloot Lorne McBurney en zijn bemanning.
De krant De Stentor besteedde in hun editie van zaterdag 4 mei 2024 aandacht aan het besluit van de Urker Gemeenteraad.
Bronnen
Tekst: Hans Hollestelle (www.hanshollestelle.com)
www.teunispats.nl
www.sglo.nl
www.flevolanderfgoed.nl
www.alexandrahighcrest.com
www.wallyswar.wordpress.com