De oorlog is woedt nog in alle hevigheid als voor het eerst gesproken wordt over een sportvereniging in de Noordoostpolder. Dit wil niet zeggen dat hiervoor niet gesport werd, maar blijkbaar was het nog niet in verenigingsverband.
1943
Het is eind augustus 1943 als de hier voor het eerst over gesproken wordt. De club heet ‘Athletiek- en voetbalvereniging Schokland’. Zij spelen een voetbalwedstrijd tegen het kantoorpersoneel van de Noordoostpolder. Deze wedstrijd eindigt in met 4-1 in het voordeel van Schokland.
De sport bloeit op, met name de voetbal. Er worden kamp- en dorpselftallen gevormd, verdeeld over drie gevormde rayons.
1944
Als de winter op zijn einde loopt, en de dagen langer worden begint ook het sporten in de Noordoostpolder weer. Diverse instanties werken mee om dit mogelijk maken zoals de polderdirectie, de culturele commissie voor de Zuiderzeewerkers en de organisatie vreugde en arbeid. Deze laatste was een, meer door de Duitsers, ingestelde organisatie.
Ook in het dorp Marknesse zit men niet stil. Hier doet de heer G. Lokken, in het begin van 1944, een aanzet om een sportvereniging op te richten. Hiervoor vraag hij de heren Beeldman, Bos en De Vries om alvast wat voorbereidingen te treffen. Door de razzia’s in datzelfde jaar komt het niet veel verder dan slechts een goed voornemen.
Leuk is, dat er in de twee kranten uit mei en juli 1944 wordt gesproken over plannen tot het vormen van een Elftal. Het nieuwsblad van Friesland spreekt in mei een Noordoostpolder-elftal, later van een ‘Urkerland-elftal’ dat samengesteld is. Naast het voetballen en de atletiek maakt de krant ook melding van andere sporten zoals boksen, handbal en wandelsport. Dit alles onder ‘deskundige leiding’.
Een jaar later, op 18 mei 1944, Hemelvaartsdag wordt er weer een voetbalwedstrijd georganiseerd. Dit keer speelt een Polderelftal tegen het Kantoorelftal. Duizenden toeschouwers komen hierop af. Prominente aanwezige waren de polderdirectie leden, en de heer Karel Lotsy, de voorzitter van de K.N.V.B. is hierbij aanwezig.
Al snel hierna, op 22 mei 1944, wordt er een andere sportclub opgericht namelijk SportClub Emmeloord, SCE. De oprichtingsvergadering vindt plaats in het kantoor van de toenmalige Rijksdienst. Ko Avis, één van de oprichters, stelt voor om niet alleen maar ambtenaren toe te laten als lid, maar ook anderen, inwoners van Emmeloord. Voorzitter van de sportclub is dhr. A. W. Helmink.
Bij SCE staat niet alleen voetbal op het programma maar ook Korfbal, Gymnastiek, atletiek en zwemmen. Contributie moeten de leden ook betalen, dat bestaat uit twee kwartjes per maand. Niet alleen in Emmeloord, maar ook bij de andere kampen worden sportvelden aangelegd. Dit gaat niet alleen met hulp van de kampbewoners, maar ook de directie bevordert hier de aanleg. Zo stelt Landdrost Smeding voor het veld in Emmeloord de benodigde materialen ter beschikking. In het boek ‘SC Emmeloord-60 jaar voetbal in de Noordoostpolder’ staat hoe het eerste veld werd aangelegd:
“Aan de huidige Nijverheidstraat werd de toegewezen zandvlakte omgebouwd tot het allereerste sportveld van SC Emmeloord. Met harken en scheppen werd het gelijkgemaakt. Enkele palen dienden als doel en de netten werden met de hand geknoopt door de schoonvader van een bestuurslid, die visserman was in Blokzijl.”
In de eerste jaren is de heer Ko Avis zeer actief. Zijn dochter Guus verteld hierover:
“Hij was penningmeester en dus moest ik als dochter regelmatig het dorp in om de contributie op te halen. Thuis het clubblad in elkaar zetten en vervolgens rondbrengen, zonder gemopper. Ik vond dat gewoon, het hoorde erbij want het hele gezin was erbij betrokken. Mijn vader was trouwens ook nog materiaalman. Na de wedstrijd werden de ballen te drogen gehangen aan het plafond boven de kachel. Het kwam regelmatig voor dat een bal lek was. De binnenbal werd er dan uitgehaald, geplakt, teruggestopt en weer opgepompt. Ook werd de buitenbal genaaid als het stiksel kapot was.”
Niet lang na de oprichting komen er razzia’s, die sporten verhinderen. Vooral de grote razzia van november 1944 gooit roet in het eten. Hierdoor wordt het merendeel van de mannen opgepakt, wat betekend dat er weinig gesport kan worden in de Noordoostpolder. Het wachten is op de bevrijding in april 1945.
Na de oorlog
Als de Polder bevrijd is kan ook het sporten weer beginnen. Dit blijkt niet zo gemakkelijk. De materialen om te sporten ontbreken zoals schoenen, ballen en fietsbanden. Ook de medewerking van de Directie is weer hard nodig. Verder is de hulp van de polderbewoners nodig, wat al snel toegezegd wordt door tientallen.
Als er gesport wordt, zijn er ook uitslagen. Deze moeten natuurlijk in de krant. Dit laat even op zich wachten. Op 22 juni 1945 komt dan het bericht dat ook dit verzorgd gaat worden, en wel door dhr. Avis. Het bestuur wordt na de oorlog weer gevormd, en er komen vaste oefenavonden.
Leuk is, dat met de nadagen van de bevrijding er ook zogenoemde N.B.S. elftallen waren. Dit waren Nederlands binnenlandse strijdkrachten die onder meer de dijken bewaakten van de Noordoostpolder, en de bewaking van de politieke verdachten op zich namen.
Nog hetzelfde jaar wordt ook in Marknesse hard doorgewerkt. Op 19 september 1945 wordt daar Sportvereniging Marknesse opgericht. Het initiatief is opgestart door de heer G. Lokken samen met de heer Schut een politieagent . De sporten waar de vereniging mee begint zijn voetbal en gymnastiek. Later komen hier nog Volleybal en Korfbal bij.
Vol ambitie zet iedereen zich in om in een bevrijd Nederland verder te gaan. Zo ook voor het ontspanningswerk. In juli zijn er grootse toekomstplannen. De Noordoostpolder schrijft dat er een algemeen leider wordt aangesteld voor het ‘cultureele werk’. Deze zal worden geassisteerd door vijf helpers. Hieronder valt ook de organisatie van ‘het sportwezen’.
Bronnen:
Afbeeldingen/Foto’s
Header: Sport vereniging Bep Kneppers. Foto BepKneppersJr. Geraadpleegd: 16.06.2017
URL: http://members.upc.nl/h.sleyfer/sbkgeschiedenis.html
SC Emmeloord. Foto van Sportclub Emmeloord 1945. Geraadpleegd 16.06.2017
Herkomst: SC Emmeloord. (2004). SC Emmeloord – 60 jaar voetbal in Noordoostpolder. Emmeloord: Voetbalvereniging SC Emmeloord.
Sportus.nl. (2017). Afbeelding/foto van voetbal. Geraadpleegd 16.06.2017
URL: https://www.sportus.nl/
SC Emmeloord. Foto van Sportclub Emmeloord 1945. Geraadpleegd 16.06.2017
Herkomst: SC Emmeloord. (2004). SC Emmeloord – 60 jaar voetbal in Noordoostpolder.Emmeloord: Voetbalvereniging SC Emmeloord.
Wikipedia.org. Foto Karel Lotsy. Geraadpleegd 16.06.2017 URL:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Karel_Lotsy#/media/File:LOTSIJ.jpg
Boeken:
SC Emmeloord. (2004). SC Emmeloord – 60 jaar voetbal in Noordoostpolder.Emmeloord: Voetbalvereniging SC Emmeloord.
Diverse auteurs. (2005). Sportvereniging Marknesse schrijft geschiedenis. Marknesse: SVM
Websites:
SC Emmeloord. (2017). Historisch Overzicht SC Emmeloord. Geraadpleeg 15 juni 2016. URL: http://scemmeloord.nl/clubinfo/historisch-overzicht-sc-emmeloord/
Kranten:
De Noordoostpolder 22.06.1945
De Noordoostpolder 29.06.1945
De Noordoostpolder 27.07.1945
Friesche Courant 03.05.1944
Het Urkerland 22.06.1945
De Noordoostpolder 27.07.1945
Utrechtse Courant 31.08.1943